M4M onderzoeksbeurs: Woman-midwife relationships can save lives

In 2018 reikte midwives4mothers een onderzoeksbeurs uit aan Dr. Yvonne Kuipers. In dit nieuwsbericht geeft zij een update van haar onderzoek.

Het project Woman-midwife relationships can save lives focust op interactief gezondheidsbevorderend gedrag; gedrag dat direct gerelateerd is aan preventie en reductie van morbiditeit en mortaliteit van moeder en kind rondom zwangerschap, geboorte en kraambed – met aandacht voor mondiale diversiteit. Het ontwikkelen van interactieve gezondheidsvaardigheden wordt in het bijzonder gedragen en ondersteund door de relatie tussen de vrouw en de verloskundige. Het project focust op maternale interactieve gezondheidsvaardigheden tijdens de zwangerschap en op de aspecten die dit mogelijk beïnvloeden: objectieve en subjectieve mate van (psychosociale) kwetsbaarheid, maternale tevredenheid, emotioneel welbevinden, zingeving, coping en sociale steun.

Interactieve gezondheidsvaardigheden, sterkt zwangere vrouwen in het behoud en verkrijgen van gezondheid (kwaliteit van leven) en overlevingskansen – zowel voor zichzelf en voor hun kinderen – op korte en langere termijn. Kwetsbaarheid is een internationaal concept en is geassocieerd met mortaliteit en morbiditeit – in Nederland met name in combinatie met diversiteit.

Het project heeft als doel (1) de mate van interactieve gezondheid te meten in een steekproef van zwangere vrouwen gerekruteerd in de lage SES gebieden binnen de zuidelijke Randstad, inclusief migrantenvrouwen, tieners en laagopgeleiden en (2) de relatie te begrijpen tussen de mate van interactieve gezondheidsvaardigheden en de predisponerende en beïnvloedende factoren. Deze informatie zal leiden tot aanbevelingen voor de verloskundige zorg.

Er werd een vragenlijst ontwikkeld. De vragenlijst bevat 3 meetinstrumenten om zelf-gerapporteerde kwetsbaarheid te inventariseren aan de hand van (i) 19 criteria die voortkomen uit de internationale literatuur, (ii) de 11-item Adverse Childhood Event Scale (ACES – ervaren negatieve jeugd gebeurtenissen in de leeftijdsperiode <18 jaar; >3 positieve factoren is geassocieerd met mortaliteit en morbiditeit) en (iii) VAS-scores waarop op een 0 tot 10 schaal subjectieve draaglast en subjectief ervaren kwetsbaarheid gemeten werd. Daarnaast bevat de vragenlijst de Health Literacy Questionnaire (HLQ – interactieve gezondheidsvaardigheden met focus op gezondheid in de zwangerschap); Personal Wellbeing Index-Adults (PWI-A – tevredenheid relaties, gezondheid, levensstandaard); Sense of Coherence (SOCC-13 – zingeving); Mental Health Inventory (MHI-5 – emotioneel welbevinden); Coping Operations Preference Enquiry-Easy (COPE-Easy – omgaan met life-events) en de Tilburg Support Scale (TSS – ervaren steun). Er werd toestemming aan de ethisch commissie gevraagd. De vragenlijst werd getest werd onder 30 zwangere vrouwen behorend tot de doelgroep.

Tot op heden werd de vragenlijst middels een face-to-face gestructureerd interview afgenomen onder 89 participanten met voldoende begrip en spreekvaardigheid van de Nederlandse taal. Een preliminaire analyse (karakteristieken, kwetsbaarheid en interactieve gezondheidsvaardigheden) werd uitgevoerd.

De 89 participanten waren eerste- en tweede migrantenvrouwen met een gemiddelde leeftijd van 25.9 (±7.6, 16-48) jaar, inclusief tieners (16-20 jaar) (n=25/ 31.6%) en vrouwen in de leeftijdsgroep 21-23 jaar (n=16/ 19%). De steekproef bevatte 33 (29.3%) vrouwen met een laag onderwijsniveau (lagere school + 2 jaar middelbaar onderwijs). Zestig (67%) vrouwen hadden een vaste relatie Alle vrouwen hadden een niet-westerse achtergrond. De gemiddelde zwangerschapsduur was 25 (±10.2, 6-41) weken. 65% was zwanger van het eerste kind en 75 (84%) participanten waren onder controle bij de eerstelijns verloskundige.

Voor 31 (34.8%) participanten was er geen sprake van kwetsbaarheid of negatieve jeugd gebeurtenissen (n=33/ 37.1%).  Vijftien (16.9%) participanten rapporteerden één aspect van kwetsbaarheid en 20 (22.5%) één negatieve jeugd gebeurtenis. Bijna de helft van alle participanten rapporteerden 2 tot 12 aspecten van kwetsbaarheid (n=43/ 48.1%) en meer dan een derde rapporteerden 2 tot 8 negatieve jeugd gebeurtenissen (n=36/ 40.3%). De meest gerapporteerde aspecten van kwetsbaarheid waren: huidig stressvol leven (n=24), psychische problemen in de voorgeschiedenis (n=22), sterke gevoelens van onzekerheid (n=23), veel zorgen hebben/ zich veel zorgen maken (n=21), ongeplande zwangerschap (n=20), geen/ beperkte financiële middelen (n=24). Twintig vrouwen (22.5%) scoorden meer dan 3 positieve ACES-item zoals: geen of weinig steun, liefde, aandacht, emotionele band/ connectie met gezinsleden (n=22/ 24.7%), gescheiden ouders (n=32/ 36%), een depressieve of psychiatrische zieke persoon in de directe familiekring (gezin) (n=18/ 20.2%), dysfunctioneel gedrag van ouders/ huisgenoten (lichamelijke mishandeling/ huiselijk geweld, verslaving) (n=17/ 19.1%) en emotionele mishandeling door huisgenoten (n=16/ 18%).

Subjectief ervaren draaglast vertoonde een gemiddelde VAS-score: 4.4 (±2.6), range 0-9.7 en ervaren kwetsbaarheid vertoonde een gemiddelde VAS-score: 3.5 (±2.2), range 0-8.9. Er waren significante correlaties tussen zowel de gerapporteerde kwetsbaarheid criteria en de VAS-scores als tussen de ACES-scores en de VAS-scores (p <.001).

De HLQ vertoonde een goede interne consistentie (a 0.93). DE HLQ sub schaal scores staan weergegeven in de tabel.

De preliminaire resultaten suggereren dat de objectieve criteria en negatieve life-events in de anamnese die geassocieerd zijn met kwetsbaarheid overeenkomen met de door de participanten subjectieve waargenomen draaglast en gevoel van kwetsbaar zijn. Kwetsbaarheid werd gerapporteerd door 70% van de participanten. Dit suggereert dat vrouwen in de steekproef voldoende in staat te zijn hun eigen kwetsbaarheid in te schatten. De HLQ-scores geven weer dat de participanten voldoende over interactieve gezondheidsvaardigheden beschikken. Uit visuele interpretatie van de histogrammen vertoonde de sub schaal ‘kritisch vermogen’ 2 frequentie pieken. Enerzijds blijken participanten goed in staat zwangerschapsinformatie te herkennen en tegenstrijdige informatie te hanteren. Anderzijds blijken participanten de informatie niet te begrijpen en in de war te raken van tegenstrijdige informatie.

Echter, de steekproefberekening beoogt een totaal van 273 participanten om statistisch betrouwbare uitspraken te doen. Bij voldoende participanten zal een regressieanalyse uitgevoerd worden om de tweede deelvraag van het project te kunnen beantwoorden. Om voldoende respons te behalen binnen een korte tijd, zal de vragenlijst naast face-to-face afname ook online via verloskundigen praktijken in postcodegebieden behorend tot lage SES-regio’s aangeboden worden. Deze vrouwen hebben dan ook voldoende leesvaardigheid van de Nederlandse taal nodig naast spreekvaardigheid. Indien praktijken in de zuidelijke of noordelijke Randstad zich aan willen melden, kan dit via: j.a.c.a.fontein-kuipers@hr.nl